Insulinoterapia spełnia różne zadania w zależności od typu cukrzycy. W cukrzycy typu 1 oraz w cukrzycy będącej wynikiem całkowitej pankreatektomii insulinoterapia ma na celu substytucję bezwzględnego niedoboru insuliny. W cukrzycy typu 2, w okresie wtórnej nieskuteczności pochodnych sulfonylomocznika, oraz w cukrzycy wtórnej - celem leczenia insuliną jest uzupełnienie jej względnego niedoboru i przezwyciężenie insulinooporności.

Insulinoterapia powinna mieć charakter czynnościowy, to znaczy powinna naśladować fizjologiczny dobowy profil zmian w wydzielaniu insuliny przez komórki β wysp trzustkowych. Odtworzenie takiego profilu jest częściowo możliwe dzięki metodzie wielokrotnych wstrzyknięć insuliny o szybkim i krótkim działaniu przed posiłkami (eliminacja posiłkowej hiperglikemii) oraz wstrzykiwaniu insuliny długo działającej przed snem, w celu wytworzenia stężenia podstawowego insuliny we krwi i w płynach tkankowych. Lepszym sposobem jest stosowanie osobistej pompy do ciągłej podskórnej infuzji insuliny. Chociaż oba rodzaje leczenia umożliwiają osiągnięcie podobnego stopnia wyrównania metabolicznego cukrzycy, to leczenie przy użyciu pompy pozwala choremu zachować większą swobodę.

Prowadzenie intensywnego leczenia wymaga właściwej edukacji terapeutycznej pacjenta, która dostarczy mu nie tylko wiedzy o chorobie, ale także praktycznych umiejętności w celu poprawy wyników leczenia.

Kompleksowa terapia obejmuje nie tylko leczenie hipoglikemizujące, ale także leczenie zaburzeń współistniejących. Do najczęstszych należą zaburzenia gospodarki lipidowej oraz nadciśnienie tętnicze.