Do realizacji rozszerzonych celów leczniczych i prewencyjnych konieczna jest długotrwała i skuteczna wieloczynnikowa kontrola cukrzycy. Można ją uzyskać, stosując leczenie niefarmakologiczne (szczególnie w początkowym okresie cukrzycy typu 2), obejmujące modyfikacje żywienia o charakterze leczniczym i prozdrowotnym oraz wzrost aktywności fizycznej. Dla uzyskania „prawie normoglikemii” konieczne jest także leczenie farmakologiczne za pomocą leków:

- zmniejszających inulinooporność

- modyfikujących trawienie skrobi

- zwiększających sekrecję insuliny

- samej insuliny podawanej w systemie wielokrotnych wstrzyknięć lub ciągłej podskórnej infuzji przy użyciu osobistejpompy insulinowej

Nieodzownym elementem uzyskania dobrej kontroli cukrzycy jest prowadzenie przez chorych systematycznej samokontroli.

Spośród leków zmniejszających insulinooporność najlepiej poznanymi i najczęściej stosowanymi w leczeniu cukrzycy są biguanidy, a szczególnie metformina, która jest wskazana jako lek pierwszego wyboru w cukrzycy skojarzonej z otyłością. Metformina sprzyja normalizacji masy ciała oraz zaburzeń lipidowych (zmniejsza stężenie triglicerydów, VLDL oraz LDL-cholesterolu), ponadto nie zwiększa stężenia insuliny we krwi, a u osób z hiperinsulinemią nawet nieznacznie je obniża. Badania UKPDS wykazały, że u osób otyłych, leczonych metforminą, ryzyko zawału serca było o 39% mniejsze niż u osób leczonych konwencjonalnie. Nie stwierdzono natomiast różnicy w tym względzie w porównaniu z grupami leczonymi intensywnie insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika.

Do leków zmniejszających insulinooporność należą także tiazolidinediony. Wykazano, że leki te zwiększają tkankowe zużycie glukozy i podwyższają wartość współczynnika wrażliwości na insulinę u osób otyłych. Ze względu na niektóre działania niepożądane oraz wysoką cenę leki te dotychczas nie znalazły szerokiego zastosowania w leczeniu cukrzycy.

Inhibitory α-glukozydazy, których przedstawicielem jest akarboza, są lekami modyfikującymi trawienie skrobi, przez co obniżają hiperglikemię poposiłkową. W wielu badaniach klinicznych wykazano, że długotrwałe podawanie tego leku obniża glikemię w porównaniu do placebo, nie zwiększając insulinemii. Wynika z tego, że akarboza także wykazuje działanie zmniejszające insulinooporność.

Kolejną grupą leków hipoglikemizujących są leki zwiększające wydzielanie insuliny — pochodne sulfonylomocznika oraz pochodne kwasu benzoesowego. Wskazaniem do ich podawania jest cukrzyca typu 2 w okresie rozwijającego się hipoinsulinizmu, kiedy leczenie dietą i wysiłkiem fizycznym jest nieskuteczne. Obecnie najczęściej stosowane są pochodne sulfonylomocznika drugiej generacji. Przy wyborze leku z tej grupy należy uwzględnić:

- wewnętrzną siłę działania i szybkość powstawania efektu hipoglikemizującego

- czas działania

- sposób metabolizmu i eliminacji

- pozytywne i negatywne działania uboczne

Spośród chorych na cukrzycę, którzy rozpoczynają terapię doustnymi lekami hipoglikemizującymi, około 30% nie uzyskuje odpowiedniej kontroli metabolicznej. Wówczas konieczne jest leczenie insuliną.