Hipoglikemia (czyli niedocukrzenie krwi) oznacza po prostu zbyt małe stężenie glukozy we krwi. Jej objawy pojawiają się zwykle wtedy, gdy stężenie to jest mniejsze niż 3,3 mmol/1 (60 mg/dl).

U osób z cukrzycą hipoglikemię wywołują najczęściej:

- zbyt duża dawka insuliny lub doustnego leku hipoglikemizującego

- nagłe zmniejszenie ilości pożywienia

- zbyt duży albo nagły, nieoczekiwany wysiłek fizyczny

U chorych, którzy na te czynniki zwracają uwagę, hipoglikemia pojawia się rzadziej lub nie występuje.

Hipoglikemia może ujawnić się jako skłonność do zbyt niskiego stężenia glukozy we krwi (< 3,3 mmol/1 = 60 mg/dl), zauważalnego tylko w oznaczeniach samokontrolnych (chory nie ma żadnych objawów hipoglikemii). Jest to tzw. hipoglikemia chemiczna. Należy ją uwzględnić w samodzielnym przystosowywaniu dawek insuliny.

Hipoglikemia może także mieć charakter odczuwalny, nierzadko bardzo groźny. Istnieje zasada, że leczenie cukrzycy jest skuteczne, jeśli hipoglikemia chemiczna nie występuje częściej niż 2 razy w miesiącu.

Hipoglikemia odczuwalna lekka, tzn. taka, którą można samemu usunąć przez spożycie dodatkowego posiłku lub samodzielne wstrzyknięcie glukagonu, może zdarzać się sporadycznie - nie częściej jednak niż 1-3 razy w roku.

Niedopuszczalne jest narażanie się na ciężkie hipoglikemie, tj. takie, w których konieczna okazuje się interwencja fachowego personelu ochrony zdrowia. Należy zawsze pilnie liczyć i zapisywać w dzienniku samokontroli wszystkie epizody hipoglikemii.

Prawie wszystkim przypadkom ciężkiej hipoglikemii można zapobiec!

O możliwości wystąpienia hipoglikemii musi wiedzieć i pamiętać nie tylko sam chory, ale także jego otoczenie - rodzina, koledzy, osoby, z którymi przebywa np. w pracy, w podróży, na urlopie czy na zajęciach rekreacyjnych. Bardzo często przyczyną zbyt późnego rozpoznania hipoglikemii przez chorego lub jego otoczenie i zbyt późnego szukania pomocy lekarskiej jest niewiedza.

Okoliczności wywołujące hipoglikemię poinsulinową:

- Nadmiar insuliny

- Zbyt późne zmniejszenie dawki po ustaniu wpływu czynników, które uprzednio zwiększały zapotrzebowanie na insulinę:

o wyleczenie infekcji
o naprawa błędów dietetycznych
o redukcja nadmiernej masy ciała
o zaprzestanie stosowania leków zwiększających stężenie glukozy we krwi

- Nadgorliwe dążenie do normoglikemii: niewłaściwe wskazania do intensywnej insulinoterapii

- Nieświadome przedawkowanie insuliny wskutek:

o złej techniki zastrzyków
o złego wzroku
o braku umiejętności

- Przyspieszone wchłanianie z miejsca wstrzyknięcia:

o wstrzyknięcie domięśniowe zamiast do tkanki podskórnej
o ogrzanie miejsca wstrzyknięcia
o praca mięśni w okolicy wstrzyknięcia

- Świadome przedawkowanie insuliny