Osoby z cukrzycą muszą pamiętać o konieczności stałej obserwacji stanu swych stóp i odpowiedniej ich pielęgnacji. Szczególną uwagę należy zwracać na zmiany najwcześniejsze, aby uniknąć ich rozszerzenia, które może już być nieodwracalne. Poniżej opisano główne zasady pielęgnowania stóp. Jeżeli będziesz ich przestrzegał, z pewnością będziesz mógł uniknąć poważnych powikłań.

Obserwacja. Należy oglądać stopy każdego dnia. Ma to życiowe znaczenie, jeśli występuje upośledzenie czucia. Należy więc oglądać - przy bardzo dobrym oświetleniu - skórę, paznokcie, a szczególnie skórę między palcami stopy. Jeśli masz trudności z nachylaniem się, możesz użyć lustra. Jeśli masz zły wzrok, poproś kogoś innego o oglądanie Twoich stóp.

Stwierdzenie uszkodzenia skóry stóp, np. między palcami powinno zawsze skłonić do skonsultowania się z lekarzem

Mycie stóp. Codziennie należy myć stopy z użyciem mydła i letniej (poniżej 37°C) bieżącej wody. Po namydleniu stopy trzeba dobrze spłukać, tak aby usunąć wszelkie ślady mydła, a później starannie je osuszyć miękkim ręcznikiem, szczególnie dokładnie między palcami. Nie należy moczyć stóp, ponieważ zbytnie zmiękczanie skóry pod ogniskami zrogowacenia lub w okolicy pęknięć skóry sprzyja rozprzestrzenianiu się bakterii. Może to stanowić początek infekcji.

Pielęgnowanie skóry. Należy nie dopuszczać do wysychania skóry (marszczy się, pęka i podlega infekcji) przez stosowanie dedykowanych kremów nawilżających. Stosowanie maści przygotowanych na olejach powoduje macerację, szczególnie między palcami. Zrogowacenia (nagniotki) powstają w wyniku zbytniego nacisku i tarcia skóry. Należy zawsze szukać przyczyny ich powstania (buty!). Zrogowacenia można delikatnie ścierać za pomocą kamienia pumeksowego lub specjalnej tarki (preferowane). Nie próbuj zmiękczać nagniotków za pomocą kąpieli i nigdy nie stosuj środków rozpuszczających zrogowacenie lub ostrych narzędzi (żyletka, brzytwa).

Paznokcie. Paznokcie nie powinny wystawać poza opuszki palców. Zabiegi przy nich zawsze należy wykonywać przy dobrym oświetleniu. Przy niezbyt dobrym wzroku lub trudnościach w nachylaniu się lepiej, aby opiekę nad paznokciami sprawowała pedikiurzystka. Trzeba ją wtedy odwiedzać raz na 4 tygodnie, od razu informując, że sprawa dotyczy chorego na cukrzycę. Jeśli spostrzeżesz, że pedikiurzystka nie zdaje sobie sprawy, iż stopy chorego na cukrzycę trzeba traktować specjalnie, należy to jej przypomnieć i wyjaśnić.

Nie chodź boso - stopy powinny być stale chronione przez obuwie. Naturalnie, jeśli nie stwierdzono u Ciebie neuropatii i masz dobrze wyrównaną cukrzycę, możesz chodzić bez specjalnej ochrony boso, np. po plaży, tak jak osoby zdrowe.

Skarpety. Powinny być bawełniane lub wełniane. Należy unikać skarpet z włókien sztucznych oraz podwiązek. Należy zmieniać skarpety codziennie.

Buty. Wybór obuwia jest bardzo ważny. Stopy w butach powinny mieć dość miejsca; buty muszą być dostatecznie szerokie, długie (z zapasem) i wysokie. Nie wolno dopuścić do jakiegokolwiek ucisku, szczególnie palców stóp. Jeśli masz nowe buty, na początku staraj się w nich chodzić tylko 1-2 godziny dziennie. W każdym obuwiu punkty podparcia stopy są inne, dlatego korzystna jest częsta jego zmiana. Należy także często oglądać wewnętrzną stronę podeszwy buta, aby usunąć wszelkie nierówności lub załamania. Unikać należy sandałów, które odsłaniają palce stopy, butów z tworzyw sztucznych i butów z podeszwą kauczukową.

Wewnętrzna strona podeszwy musi być zawsze gładka, bez szwów, najlepiej pokryta wkładką z wełny, bawełny lub gąbki naturalnej. Nie należy nigdy używać butów z podeszwami z kauczuku, tworzywa sztucznego i innych nieprzewiewnych materiałów, które utrudniają oddychanie stopy. Sprzyjają one poceniu się stóp, maceracji skóry międzypalcowej i grzybicy.

Zabiegi pielęgnacyjne. W przypadku zwiększonej potliwości stóp należy każdego dnia dobrze je myć i suszyć. Po skutecznym wysuszeniu można stosować talk, szczególnie między palcami.

Pęknięcia skóry i małe uszkodzenia. W przypadku pęknięcia skóry lub innych małych uszkodzeń przemyj stopy z użyciem dezynfekującego mydła (np. mydło antybakteryjne i inne środki). Miejsce uszkodzenia zdezynfekuj i okryj sterylną gazą. Jeśli po 2-3 dniach nie zauważysz poprawy, pokaż uszkodzenie lekarzowi.

„Zimne stopy”. W żadnym wypadku nie używaj źródeł ciepła, takich jak poduszka elektryczna i różnego typu grzałki. Ten bezwzględny zakaz można łatwo uzasadnić: przy osłabieniu czucia takie źródło ciepła może spowodować oparzenia, a chory nie będzie sobie z tego zdawał sprawy. Podwyższenie temperatury stopy przez grzałkę powoduje zwiększenie zapotrzebowania na tlen przez tkanki stopy. Jeśli zaopatrzenie stóp w krew jest niewystarczające, nie może nastąpić zwiększenie dostawy tlenu. Ryzykuje się wtedy, że niedotlenienie stóp zwiększy się - łatwo może powstać zgorzel (ogniska martwej tkanki).